BETOVERINGEN 11.

LOTTO VOOR HET LEVEN.

Vier het leven.

Wees ambitieus.

Word een groots mens.

Doe en denk als Nietzsche.

Natuurlijk laat ik me, tussen de schitterende oude verhalen van Tsjechov en de nieuwe van Murakami toch weer vangen, ik die een hekel heb aan populariserende zelfhulp. ‘Nietzsche als praktische gids voor het dagelijks leven’. Maar ach de leeshonger blijft onstilbaar. Meer heeft mijn zoekende ziel niet nodig. Temeer dat ik in mijn Betoveringen toch wel net toe ben aan de filosoof met de hamer zeker?

Als ik dus doe en denk als Nietzsche wordt mijn leven eindelijk beter, wacht me niks dan (zelf)bevrijding en kracht. Ver van de slavenmoraal op naar de elite van het Herrenvolk. De jackpot, kom. De Lotto voor het leven. En mijn tijdloze tijd dringt.

Ik leg de gids die me zal leiden tot bevrijding en kracht terzijde, duik in mijn boekentempeltje op zoek naar het bewogen leven van filosoof die God de mokerslag gaf.

Niet dat hij ermee bedoelde dat God nooit bestaan heeft. Iets wat niet bestaat, kan niet sterven. Voor zijn dood leefde God wel degelijk. Geboren als hij was uit de menselijke behoefte aan zekerheid.

Als Nietzsche God dood verklaart, bedoelt hij ermee dat er geen zekerheden zijn. Het huis van de Vader heeft dan wel vele kamers, maar geen fundamenten.

Samen met God worden ook alle andere zekerheden en grote verhalen onderuit gehaald. Feiten worden vervangen door interpretaties. De werkelijkheid is een worden, een gebeuren, voortdurend in beweging, vol verandering. Al onze interpretaties botsen en strijden voortdurend met mekaar om de macht.

Hogere doelen zijn er niet. Niets is absoluut goed, niets is absoluut waar. Er is enkel leegte. Dus moet je het niet gaan zoeken in hogere zingeving maar in je eigen leven. Waarbij Nietzsche zijn personage Zarathoestra alvast de dood van God laat afkondigen. Iemand moet het zeggen. Het valt op Zara.

De mens heeft voortaan als zelfverklaard supermens geen hogere waarheid meer nodig, als de kunstenaar van zijn eigen leven. Daar bovenop krijgen we nog een gedachten experiment cadeau.

Stel dat je je hele bestaan telkens weer opnieuw beleeft, probeer dan zo te leven dat je graag dit ene leven steeds opnieuw zou willen zien terugkeren. De grootst mogelijke zelfbevestiging die een mens betrachten kan.

Voor Nietzsche lukt dat wat minder. Nadat hij zijn professoraat in de klassieke filologie in Basel om gezondheidsreden opgeven moet (vermoed wordt: syfilis), doolt hij tien jaar door Europa als ‘vrije en onafhankelijke’ filosoof.

In die nieuwe tragische werkelijkheid wordt hij zelf echter bij het handje gehouden, eerst door zijn moeke dan door zijn ziekelijke zus Elisabeth die in de jaren dertig zijn Herrenvolk gedachte en wil tot macht laat recupereren door de nazi’s die al wie niet in houding springt herleidt tot slavenvolk achter prikkeldraad: gebrandmerkt, gemarteld, vergast, uitgeroeid.

Van die zogenaamd heroïsche strijders bij Homerus, de strijd tussen de apollinische en dionysische waarden waarmee Nietzsche dweepte, rest niks dan Nacht und Nebel en Holocaust.

De ‘Herrenmoral’ van zijn supermens, sterk genoeg om zelf hartstocht te beheersen en alle energie te focussen op creativiteit, wordt als betovering compleet geperverteerd.

Voor Nietzsche is godsdienst de ontkenning van de hartstochten die het leven vieren en bevestigen. Niks meer dan een slavenmoraal waarin geen plaats is voor zijn dappere nieuwe wereld waarin de mensen hun eigen waarden volgen met een ethiek gebaseerd op hun eigen bestaan, niet op de Openbaring van een hypothetische God.

Zijn oude vriendschap met Richard Wagner breekt hij af omdat de man die hij altijd steunde en inmiddels in Bayreuth zijn eigen theater heeft met zijn opera Parsifal volgens hem ‘een knieval doet voor het Kruis’.

Gek genoeg (later letterlijk) verwerpt hij democratie als een emanatie van ‘bourgeoiswaarden’ waarbij het ware geluk en ‘het hogere goed’ voor hem ‘totaal niet’ de sterke eigenschappen uitstralen van zijn superieur ras met alles wat hij zelf op het einde van zijn leven zo hard mist: kracht, rijkdom, sterkte en gezondheid.

Hij schrijft met andere woorden zijn eigen deerlijk mislukt Toversprookje dat, eens gerecupereerd en onttoverd, ontaarden zal in nooit eerder geziene pure horror.

Doe en denk als Nietzsche.

Vier het leven.

Word een groots mens.

(Maar kijk toch uit voor blinde macht).

Betoveringen (11).

Levenswandelroute.