VADER DAG

51. Alsof hij zijn eigen bestaan in wegklikkende plaatjes van zijn Viewmaster zit te bekijken, vertelt de voormalige directeur van Utexbel midden in de lege fabriekshal hoe hij het allemaal heeft zien groeien, vanaf het Expojaar ‘58. Zo expansief is het gegaan dat Boudewijn I Koning der Belgen het bedrijf tot twee keren toe heeft bezocht, jawel. Een heel uitzonderlijke eer. Tegen alle regels in van het protocol. Een koning stoot zich nooit twee keren aan dezelfde fabriek.

Hoe ze de ramen hebben dichtgemetseld. Wat meer stockagemogelijkheden gaf. Meer productie. Meer afzet. Meer winst. Meer dividenden. Hoe ze de eerste airco van het land hebben geïnstalleerd: om hun producten gekoeld te houden.

Ik denk aan Boontje. Wat hij van zo’n verhaal over machines zonder mensen had gemaakt. Hoe hij allicht in een paar welgemikte pennenkrullen naar de wevers had gezocht. Naar hun vloeken en zweten in de hitte. De lift mochten de arbeiders niet bezigen. Die was voor de koning. België zat toen nog in de lift. Misschien zit er een nieuw toneelstuk in, voor de onnavolgbare lichtgevoelige jongen (join the club) Walter Van Den Broeck: Brief aan Delphine over haar stiefoom Boudewijn.

De gebouwen staan nu leeg. Utexbel expandeerde overal elders in de stad doch niet langer hier. Nare geruchten doen de ronde. Zal het bedrijf binnen tien jaar nog bestaan? Weg naar China? Of gewoon weg? Herlocatie? Delocatie? Liquidatie? Het zijn de woorden van de dreigende werkloosheid.

52. De lege hal dient nu als toneelruimte voor Teater Voor Taal en Volk: de aloude vereniging die je zo goed kent en waarvan ik jaarlijks op je graf de poreuze gedenksteen oppoets.

‘Aan onze ere-voorzitter.’

Was dan hier gebleven als je zo nodig ere-voorzitter wilde spelen. Zocht dan tenminste een echte rol. Ik had er een mooie voor jou klaarliggen: vaderfiguur.

53. Voor Taal en Volk speelt hier in deze lege fabriekshal van Utexbel in het najaar ‘Liaisons Dangereuses’, naar dat boek van Choderlos de Laclos. Met Valmont, de Merteuil, de Volanges. Heb je het gelezen? Ik wel, lang geleden. De wereld van ooit. Nog voor die van jou. Zelf hang ik nu rond in het vermaledijde universum van Michel Houellebecq. 'Les Particules Elementaires'. De totaal vervreemde mens in een wereld waar alles verworden is tot competitie, waar niemand nog luistert, waar het erop aan komt te pakken. Een wereld vol liaisons dangereuses zonder tederheid. Een wereld als een grote Tour de Trance. Kafka, plus de kick van het ik.

54. Laat je niks wijsmaken ouwe: we zijn hier met een paar om die wereld van Houellebecq te verwerpen. De man heeft weinig liefde gehad. Dat wreekt zich in succesvolle geschriften. De nieuwe Céline noemen ze hem. Die heb je gelezen allicht. ‘Voyage au bout de la nuit.’ Moet je echt wel hebben aangesproken. De titel alleen al: je vulde hem zelf in. Je verdween uit mijn pasgeboren bestaan. Als een reiziger naar het einde van de nacht.

55. De nieuwe Céline, nee bedankt. Schrijven als geen ander dat wel. Het allermooiste maar tegelijk ook de gruwelijkste racistische pamfletten. Houellebecq zit daar nu heel dicht bij. Hij draait er sluw rond. Hij suggereert het in zijn verering van de selectieve selectie en de genetische manipulatie die het Herrenvolk moeten maken. De mens als schepper van de Ideale Mens: totaal gevoelloos. Laat mij maar dat fragiele gevoel. De risico’s van de kwetsbaarheid. En dat morgen alles voorbij kan zijn.

Zie je hoe graag ik over dat alles met jou had gepraat ? Maar neen. Voyage au bout de la nuit. Een gedenksteen op je graf. Als jaarlijks terugkerende cameo-rol kan dat tellen. Jij poreuze onvervaarde vader.

Uir: ‘Vader Dag’. Brievenroman. Copyright Stef Vancaeneghem.