MIJN TUIN VAN HEDEN

RONDOM HET POLITIEK DEBAT



Er zijn er die vinden dat ze van nature gekwalificeerd zijn om onze gemeenschap te leiden. Ze vinden zich intelligenter dan een ander. Anderen bevorderen zichzelf tot vertegenwoordiger op aarde van een fictieve schepper in de zevende hemel boven de onze. Er zijn er die er van uit gaan dat zij het voor het zeggen moeten hebben, vanwege hun koninklijke stamboom of omdat ze rijker zijn dan de ander. In al die gevallen gaat het niet om politiek maar om machtswellust. Politiek gaat uit van de vooronderstelling dat niemand meer geschikt is dan een ander om de mensen te leiden. Democratie is dan het streven naar en activeren van deze gelijkheid.

Als we het moeilijk hebben met radicale gelijkheid, danken we dat aan Plato, filosoof van het goede, het ware en het schone . Voor hem is democratie net de wereld op zijn elitaire kop waarin iedereen wordt ‘aangetast’ door een ‘ziekelijke drang’ naar vrijheid en gelijkheid .

Plato maakt 2500 jaar geleden de inventaris op van datgene waarop macht in Athene gebaseerd is. Hij acteert macht van de oudere tegenover de jongere. Die van de meester tegenover de slaaf: beide gebaseerd op het eerder en of beter geboren zijn. Een andere basis vindt hij in kennis waarmee wetenschappers macht uitoefenen over onwetenden. Nog een machtsoorzaak vindt hij in wie zich geliefd weet door de goden en dus door het lot. Politieke functies worden in Athene bepaald door het lot en het lot komt van de goden.

Het idee van democratie als manier om de macht van het hele volk te combineren met een elite van politici die ze uitvoert is van recentere datum. Voor de Franse filosoof Jacques Rancière kunnen we democratie echter niet zomaar laten samenvallen met die representatieve vorm, noch met de gestemde met wetten en overheidsinstellingen. Echt gezonde democratie valt niet zomaar samen met de macht van een kringetje politici en hun wetten.

Freedom of speech, assertiviteit, mondigheid en zo nodig actie fungeren als tegengif tegen een al te select bestuur van gekozenen omringd door experts. Elke selectieve Herrenvolk gedachte eindigt in mensonwaardige experimenten en in een bunker met cyaankalipilletjes.

Echte democratie staat haaks op elke vorm van elitair denken en is de voortdurende strijd om een vaak lang voor dom gehouden of onderdrukt privédomein naar het zichtbare publieke domein te tillen. Of dat nu gaat om de onderdrukking van vrouwen. Om zwarte slaven die de uitbuiting en onderdrukking in de plantages niet langer willen laten voortwoekeren. Om het recht op arbeid tegen een billijk loon, in waardige omstandigheden en wars van goedkope paternalistische schouderklopjes.

De omstandigheden van je eigen bestaan optillen naar het publieke domein maakt deel uit van je democratische rechten en navenante plichten als wereldburger. Debatteren over je eigen leefwereld. Als vrouw. Als transmigrant. Als jongere. Als oudere.

Tonen dat je best wel zelf in staat bent om je eigen zelfstandig oordeel te vellen over de relatie tussen je tuin van heden en je toekomst. Net zo goed als al die zweverige of onheilspellende futurologen die onze toekomst met hun algoritmen en artificiële intelligentie helemaal naar hun hand willen zetten.

De debatcultuur koesteren als onderdeel van het permanent pacifistisch conflict genaamd democratie. Waar dat wegvalt, ontstaat op de een of andere manier vroeg of laat straat- en wereldgeweld. Dan krijg je brandende auto’s in voorsteden en radeloze jongeren als gevolg van uitsluiting in het politieke en sociale debat van de stad.

Tegenwoordig heerst meer dan ooit in de geschiedenis de mondiale dominantie van het geld. Er is geen manier meer om daar buiten te vallen. Om daar een tegenwicht aan te bieden, beroepen mensen zich dan ten einde raad op theocratie of op de bloed en bodem verhalen omtrent een vermeende oude identiteit. Of op oligarchen.

Daartegen ingaan. Je verzetten. Tonen dat politiek zich niet alleen op wereldschaal afspeelt, alsof de nationale en lokale macht verdwenen zouden zijn. Laten zien dat echte democratie zoveel meer betekent dan een schimmige macht boven het hoofd van de mensen, waarin politici door transnationale noodzaak zogezegd gedwongen worden tot ‘economische maatregelen’ en ‘bezuinigingen’. Alsof die overheid alleen maar fungeert als doorgeefluik van de onzichtbare wereldregering die drijft op internationale kapitaalvlucht. Een schimmige moloch die geen grenzen nodig heeft om ze illegaal te doorkruisen.

Het politieke debat, die noodzaak aan dat permanent pacifistisch conflict maakt de echte macht van en voor iedereen weer zichtbaar in het echte leven van alledag. Hier en nu. Een protestruimte waarin je laat zien dat politiek integendeel heel concreet en materieel is. Geen speelbal voor een wereldsysteem van geld en macht voor wie zich in Davos of elders beter acht dan de rest.

‘Mijn Tuin van Heden’. Dagboeknotities.
'Stella Plage'. (Eigen foto).