20 september 2012

TOEVALLIG HEDEN

ONZE NIEUWE IDENTITEIT:
CADEAUBON VOOR LEGE DOOS


Big Brother die niet te traceren is, nergens te lokaliseren valt. Hogere Machten die op deze geglobaliseerde planeet niemand meer ter verantwoording kan roepen. Noch de staat, noch de Europese gemeenschap.

De meest traceerbare kant van die anonieme macht horen we nog eens Vier Seizoenen lang aan de andere kant van onze telefoon, ergens in een callcenter. Wat we ervan horen, tussen Vivaldi door, zijn eindeloze doorschakelingen die ons nooit doorverbinden met de verantwoordelijke figuur. Want die is er niet. Het gesprek wordt wel opgenomen ‘om de kwaliteit van de diensten te verbeteren'.

Maar het centrum van de macht blijkt leeg. De stoel waarop de man met de megabonussen hoort te zitten is verlaten. Het hele systeem blijkt een lege doos. Maximale winst. Met asbest, met rotzooi, met gebakken lucht als het moet. Met windmolens die ons dalende energieprijzen beloven en steeds veranderende fluitspelers onder de lichtjes van de Schelde.

Hele bladzijden zou ik willen aanstrepen bij de – soms taaie want wetenschappelijk onderbouwde maar nooit een minuut saaie - lectuur van ‘Identiteit’ waarin Paul Verhaeghe de ontsporingen van ons op blinde winst belust systeem in alle fundamenten van onze samenleving fileert. Vlijmscherp houdt Verhaeghe ons de compleet gebarsten spiegel van deze tijd voor. Een nepparadijs waarin we ons met zijn allen te pletter (willen) genieten maar waarin niemand – gek genoeg - nog tevreden blijkt.


Wie het allemaal nog niet door heeft, wie als een razende blijft reizen en shoppen en consumeren en vreten, krijgt het morgen bij het ontbijt geserveerd in het schoolrapport van een kind of kleinkind. Gescreend werd het op latere ‘vaardigheden om het helemaal te maken in richtingen die de grootste kans op succes garanderen in een verplaatstbaar anoniem systeem. Normaal zijn is daarbij voor het kind niet langer de norm. Nog minder van tel is zijn eigen aanleg, talent, creativiteit. Of je kind, kleinkind scoort hoog in de voorgekauwde studierichtingen (de andere worden hoe dan ook geruisloos afgebouwd). Of het revolteert, flipt zogezegd en krijgt Rilatine.

Hou je stil
of we geven
je een pil
je eigen
droom
is niet meer
dan een
onaangepaste
gril.

Arcelor Mittal. Dieper dan Daens, maar zonder Daens, zonder Boudewijn de Heilige en baron Stijn Coninx. Post Modern Times zonder Charlie Chaplin.

Een ziek makend systeem waarin de Chelsea-voetballer op het veld niks meer dan een BVBA is, op zoek naar een nog vettere transfer volgend jaar.

Paul Verhaeghe, hoogleraar aan de Universiteit van Gent (volgens ‘de nieuwe normen’ allesbehalve een loser, klinisch psycholoog, psychoanaliticus en - of hij het wil of niet - inmiddels zelf 'Top Tien auteur') beschrijft ons de machteloosheid en de radeloosheid van de maakbare mens in een wereld zonder houvast.

Make it or break it. Falen past niet in het plaatje en wordt geïnterpreteerd als ‘sociale onaangepastheid’. Gecatalogeerd en gedumpt als ‘stoornis’. Survival of the fittest. Only the strong survive. Daar draait het allemaal om, tot in teambuilding van survivalweekends toe.












Big Brother heeft god vervangen, zit overal , observeert ons met bewakingscamera’s, chip in onze gsm, volgt ons op internet en Facebook, bestookt ons via flatscreens met almaar nieuwe hebbedingen die ons zijn efemeer paradijs beloven. Zonder de nieuwste I-phone ben je een loser. En dat ligt alleen aan jou. Had je maar harder je best moeten doen. Herstructureringen, synergieën, afslankingen, afdankingen, herlokaliseringen: allemaal je eigen schuld dikke bult en die van de verzorgingsstaat, het profitariaat, mei '68, de vakbonden, de Andere, de indexkoppeling, het feit dat je kinderen van 10 hier geen 50 uur per week werken willen aan namaakmerken, in donkere ateliers,onderkant Hong Kong.

Hoe grote verhalen van weleer van mythen tot godsdiensten en totalitaire illusies van links en rechts gaandeweg vervangen zijn door de grote leegte van extreme winst, koopwoede en bezit. Het grote verschil tussen dwangmatig genieten en heel gewoon geluk. Wat ons rest, is de illusie van een nieuwe identiteit. Als een cadeaubon. Voor een lege doos.