VADER DAG
76. Tot diep in de vorige eeuw klinken hun namen als coureurs uit de Giro d’ Italia. Giuseppe Sarto. Giacomo della Chiesa. Achille Ambrogio Damiano Ratti. Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli. Angelo Giuseppe Roncalli. Giovanni Battista Enrico Antonio Maria Montini. Albino Luciani. Namen als barokke concerto’s van Archangelo Corelli, Tomaso Albinoni, Pietro Antonio Locatelli.
Pausen, papa. Jij zal er vier verslijten in je korte bestaan. Zelf ben ik aan mijn zesde exemplaar toe. Goed, je krijgt je eigen deel van de kletskoek. Nog maar net ben je uit de zuivere scheerwollen broek van grootvader geschud of Pius X, ziekelijk bestrijder van elk beetje modernisme, lapt je de verplichte communie vanaf je zevende. Vooral met je melkmuiltje afblijven van het lichaam van Christus. Of je kan die Hof van Eden wel schudden.
Van zijn opvolger Benedictus XV is weinig geweten. Stopt hij zich mooi weg in de catacomben tijdens die eerste wereldbrand? Lanceert hij de kwalijke pausenmode om hardnekkig de andere kant op te kijken tijdens de georganiseerde massavernietiging van beminde broeders?
Pius XI, zijn opvolger van 1922 tot 1939, kan het alvast prima stellen met Benito Mussolini. De fascistische Duce gooit het met zijne heiligheid op een Akkoordje van Lateranen. Het Vaticaan als onafhankelijke souvereine staat. De paus als staatshoofd. La vita e bella. Staatshoofd in de wolken. Bijna is dit de Ontdekking van de Hemel.
Pius XII wordt daarna in je eigen wereldoorlog je laatste paus. Hij beveelt de onmiddellijke ten-hemel-opneming van Maria. 1950. Maria in de hemel en mama mikt me op de wereld. Mijn leven begint met een dogma. Van een sterke start gesproken. En binnen dertien maanden jouw dood. Goed bezig.
(De retraitepater van Strijpen: ‘Zeg het mij nu ne keer jongeman, zijn er na deze geslaagde retraiteweek, soms nog geloofsproblemen waar je mee zit? Maria Maagd en Moeder, pater. En Maria Onbevlekt Ontvangen. Hoe explikeert ge dat feitelijk volgens de wetten der biologie? Als ge zo begint! Als ge dat niet ’n aanvaardt! Met uwen kop tegen de muur gaat ge lopen! Mijn deur is daar! Ga u nog maar wat bezinnen op uw retraitekamer! Ge zijt er nog niet klaar voor!’ )
77. Pius XII. Jouw laatste paus, mijn eerste. Ik zie hem hangen in clair obscur hoog boven ons hoofd in de klas. Naast Boudewijn. En later ook Fabiola die toen nog een ongeschonden heilige was. Het was lang voor haar verderfelijke kontwiebelende plissé-rok- en rollattitude.
Zo onbereikbaar. Zo hoog. Zo ver van mijn bed waar ik op een hemels teken van jou wachtte, papa. Volgens mijn eigen dogma was je immers ten hemel opgenomen zoals Maria Maagd en Moeder.
Johannes XXIII zou daarna mijn persoonlijke lievelingspaus worden. Een crème vanille van een vervangpapa. Johannes XXIII. De man van het Tweede Vaticaans Concilie die in ‘Nostra Aetate’ benadrukt dat de drie grote monotheïstische godsdiensten dezelfde god gemeen hebben. Plus hetzelfde heilige boek. En Abraham als gemeenschappelijke papa.
Johannes XXIII, met de voornaam van je dode zoon die nu bij jou zit. Tweede persoonlijk dogma. Johannes XIII. De grote verzoener. Een glimlach om bij weg te smelten. Man van de echte dialoog tussen christenen, joden en islamieten. (Kom terug, Johannes. Kom terug, Johan).
Paulus VI mist met zijn scherp eksterwezentje dan weer dat charisma. Maar hij maakt wel twee volle jaren lang mooi het werk van zijn voorganger af in Vaticanum II. Daarna krijgt hij andere katten te geselen.
Vrijgevochten vrouwen die dank zij die nieuwe pil baas willen worden in eigen buik, hola minuutje! De scheppingsdaad moet een zaak van de Here(n) blijven. Weten ze dan niet dat nieuwe pausen vroeger door ouwe kardinalen werden gecontroleerd op hun mannelijkheid, in een speciale daartoe doorboorde fauteuil?
‘Testes habet ! Et bene pendentes sunt’.
‘Hij heeft ballen! En ze hangen er goed.’
Vrouwen in de kerk? Maria veilig in de hemel en voor de rest: hosanna in den hoge. De kerk als ethisch baken. De kerk als rem op de lust. Vertrouwensbreuk tussen de engelen der sixties en de sekseloze cherubijnen van de Sixtijnse kapel.
78. Dit alles had je moeten meemaken, papa. Het Latijn dat wijkt voor loeiende Stratocasters en volkse talen. De preekstoel voor de verdoemden, voortaan verworden tot antiekstuk. De pastoor die zich voor het eerst van het heilige der heilige afwendt, zich eindelijk naar het plebs keert.
Driëndertig dagen duurt daarna de hoop op de tweesprong tussen de oude dogma’s en de nieuwe verwachtingen. Albino Luciano, die lieve zachtmoedige goedlachse Johannes Paulus I vergeet echter op de vierendertigste dag van zijn pontificaat al om op te staan. De zuster heeft hem de avond tevoren nochtans netjes al zijn pilletjes gebracht. Pillen en het Vaticaan, het wordt nooit wat.
Deze mens was hoe dan ook te goed voor de jonge souvereine staat met de eigen bank en in de directe omgeving extra muros: de maffieuze machten en de duistere krachten. De laatste Italiaan van het pausenpeloton laat het afweten.
Onder een brug in Londen hangt later het opgeknoopte lijk van bankier Roberto Calvi. Thrillers pennen: mij goed. Maar wat is er sterker dan een bloedstollende werkelijkheid waarin Zwitserse gardes worden vermoord en kardinaal-bankiers in quarantaine worden gehouden: uit vrees dat ze eindigen als betonblok in de lagune voor San Michele?
79. Na de Italianen komen er pausen uit het Oosten. Karol Jozef Wojtyla. Subito Sancto! De papa mobile van de hoop. Al vreet er een virus aan zijn pauselijke bullen. Jawel nog immer die vermaledijde contraceptie, terwijl half Afrika wegteert. Toch had je de man moeten meemaken, papa. Hoe hij de vliegvelden kuste. Hoe hij doorging tot hij erbij viel. De aanslag. De vergevingsgezinde taal. Het bezoek aan zijn aanvaller in de gevangenis.
Subito sancto weet ik nog zo niet. Het blijft altijd uitkijken voor de cryptische werken van Opus Dei. Maar een goed mens ongetwijfeld. Geen opsmijterke. Van 1978 tot 2005 als een apostel Paulus de wereld rond. Ik begin die man te missen. Want zijn opvolger. Jezus, Maria, Joseph!
80. Joseph Alois Ratzinger. Benedictus XVI. Sleurt er zowaar een obscure Byzanthijnse keizer bij om deze broze wereld door elkaar te schudden met een oudbakken citaat vol rancune waarmee hij zogezegd oproept tot dialoog. Wat heet onfeilbaar? Geef ons snel weer zo’n Italiaanse wielrenner, papa. Een die de fiets van Eddy Merckx in ontvangst neemt. Een die Bedankt voor Bloemen! Die nu en dan gaat skiën op de zwartes pistes van Tre Cime de Lavaredo. Die de gemoederen bedaart. Die Fidel Castro zijn baard streelt.
Niet dat Joseph Alois Alias Benedictus nu al dood moet, zijn baas verhoede het. Maar als zijn tijd van gaan dan toch gekomen is, dan mag het ook eens Vlaamse kardinaal zijn. Uit dat lieflijke bloemendorpje bij Tielt, waarvan de naam me nu ontsnapt.
Uit ‘Vader Dag’. Brievenroman. Copyright Stef Vancaeneghem.
Pausen, papa. Jij zal er vier verslijten in je korte bestaan. Zelf ben ik aan mijn zesde exemplaar toe. Goed, je krijgt je eigen deel van de kletskoek. Nog maar net ben je uit de zuivere scheerwollen broek van grootvader geschud of Pius X, ziekelijk bestrijder van elk beetje modernisme, lapt je de verplichte communie vanaf je zevende. Vooral met je melkmuiltje afblijven van het lichaam van Christus. Of je kan die Hof van Eden wel schudden.
Van zijn opvolger Benedictus XV is weinig geweten. Stopt hij zich mooi weg in de catacomben tijdens die eerste wereldbrand? Lanceert hij de kwalijke pausenmode om hardnekkig de andere kant op te kijken tijdens de georganiseerde massavernietiging van beminde broeders?
Pius XI, zijn opvolger van 1922 tot 1939, kan het alvast prima stellen met Benito Mussolini. De fascistische Duce gooit het met zijne heiligheid op een Akkoordje van Lateranen. Het Vaticaan als onafhankelijke souvereine staat. De paus als staatshoofd. La vita e bella. Staatshoofd in de wolken. Bijna is dit de Ontdekking van de Hemel.
Pius XII wordt daarna in je eigen wereldoorlog je laatste paus. Hij beveelt de onmiddellijke ten-hemel-opneming van Maria. 1950. Maria in de hemel en mama mikt me op de wereld. Mijn leven begint met een dogma. Van een sterke start gesproken. En binnen dertien maanden jouw dood. Goed bezig.
(De retraitepater van Strijpen: ‘Zeg het mij nu ne keer jongeman, zijn er na deze geslaagde retraiteweek, soms nog geloofsproblemen waar je mee zit? Maria Maagd en Moeder, pater. En Maria Onbevlekt Ontvangen. Hoe explikeert ge dat feitelijk volgens de wetten der biologie? Als ge zo begint! Als ge dat niet ’n aanvaardt! Met uwen kop tegen de muur gaat ge lopen! Mijn deur is daar! Ga u nog maar wat bezinnen op uw retraitekamer! Ge zijt er nog niet klaar voor!’ )
77. Pius XII. Jouw laatste paus, mijn eerste. Ik zie hem hangen in clair obscur hoog boven ons hoofd in de klas. Naast Boudewijn. En later ook Fabiola die toen nog een ongeschonden heilige was. Het was lang voor haar verderfelijke kontwiebelende plissé-rok- en rollattitude.
Zo onbereikbaar. Zo hoog. Zo ver van mijn bed waar ik op een hemels teken van jou wachtte, papa. Volgens mijn eigen dogma was je immers ten hemel opgenomen zoals Maria Maagd en Moeder.
Johannes XXIII zou daarna mijn persoonlijke lievelingspaus worden. Een crème vanille van een vervangpapa. Johannes XXIII. De man van het Tweede Vaticaans Concilie die in ‘Nostra Aetate’ benadrukt dat de drie grote monotheïstische godsdiensten dezelfde god gemeen hebben. Plus hetzelfde heilige boek. En Abraham als gemeenschappelijke papa.
Johannes XXIII, met de voornaam van je dode zoon die nu bij jou zit. Tweede persoonlijk dogma. Johannes XIII. De grote verzoener. Een glimlach om bij weg te smelten. Man van de echte dialoog tussen christenen, joden en islamieten. (Kom terug, Johannes. Kom terug, Johan).
Paulus VI mist met zijn scherp eksterwezentje dan weer dat charisma. Maar hij maakt wel twee volle jaren lang mooi het werk van zijn voorganger af in Vaticanum II. Daarna krijgt hij andere katten te geselen.
Vrijgevochten vrouwen die dank zij die nieuwe pil baas willen worden in eigen buik, hola minuutje! De scheppingsdaad moet een zaak van de Here(n) blijven. Weten ze dan niet dat nieuwe pausen vroeger door ouwe kardinalen werden gecontroleerd op hun mannelijkheid, in een speciale daartoe doorboorde fauteuil?
‘Testes habet ! Et bene pendentes sunt’.
‘Hij heeft ballen! En ze hangen er goed.’
Vrouwen in de kerk? Maria veilig in de hemel en voor de rest: hosanna in den hoge. De kerk als ethisch baken. De kerk als rem op de lust. Vertrouwensbreuk tussen de engelen der sixties en de sekseloze cherubijnen van de Sixtijnse kapel.
78. Dit alles had je moeten meemaken, papa. Het Latijn dat wijkt voor loeiende Stratocasters en volkse talen. De preekstoel voor de verdoemden, voortaan verworden tot antiekstuk. De pastoor die zich voor het eerst van het heilige der heilige afwendt, zich eindelijk naar het plebs keert.
Driëndertig dagen duurt daarna de hoop op de tweesprong tussen de oude dogma’s en de nieuwe verwachtingen. Albino Luciano, die lieve zachtmoedige goedlachse Johannes Paulus I vergeet echter op de vierendertigste dag van zijn pontificaat al om op te staan. De zuster heeft hem de avond tevoren nochtans netjes al zijn pilletjes gebracht. Pillen en het Vaticaan, het wordt nooit wat.
Deze mens was hoe dan ook te goed voor de jonge souvereine staat met de eigen bank en in de directe omgeving extra muros: de maffieuze machten en de duistere krachten. De laatste Italiaan van het pausenpeloton laat het afweten.
Onder een brug in Londen hangt later het opgeknoopte lijk van bankier Roberto Calvi. Thrillers pennen: mij goed. Maar wat is er sterker dan een bloedstollende werkelijkheid waarin Zwitserse gardes worden vermoord en kardinaal-bankiers in quarantaine worden gehouden: uit vrees dat ze eindigen als betonblok in de lagune voor San Michele?
79. Na de Italianen komen er pausen uit het Oosten. Karol Jozef Wojtyla. Subito Sancto! De papa mobile van de hoop. Al vreet er een virus aan zijn pauselijke bullen. Jawel nog immer die vermaledijde contraceptie, terwijl half Afrika wegteert. Toch had je de man moeten meemaken, papa. Hoe hij de vliegvelden kuste. Hoe hij doorging tot hij erbij viel. De aanslag. De vergevingsgezinde taal. Het bezoek aan zijn aanvaller in de gevangenis.
Subito sancto weet ik nog zo niet. Het blijft altijd uitkijken voor de cryptische werken van Opus Dei. Maar een goed mens ongetwijfeld. Geen opsmijterke. Van 1978 tot 2005 als een apostel Paulus de wereld rond. Ik begin die man te missen. Want zijn opvolger. Jezus, Maria, Joseph!
80. Joseph Alois Ratzinger. Benedictus XVI. Sleurt er zowaar een obscure Byzanthijnse keizer bij om deze broze wereld door elkaar te schudden met een oudbakken citaat vol rancune waarmee hij zogezegd oproept tot dialoog. Wat heet onfeilbaar? Geef ons snel weer zo’n Italiaanse wielrenner, papa. Een die de fiets van Eddy Merckx in ontvangst neemt. Een die Bedankt voor Bloemen! Die nu en dan gaat skiën op de zwartes pistes van Tre Cime de Lavaredo. Die de gemoederen bedaart. Die Fidel Castro zijn baard streelt.
Niet dat Joseph Alois Alias Benedictus nu al dood moet, zijn baas verhoede het. Maar als zijn tijd van gaan dan toch gekomen is, dan mag het ook eens Vlaamse kardinaal zijn. Uit dat lieflijke bloemendorpje bij Tielt, waarvan de naam me nu ontsnapt.
Uit ‘Vader Dag’. Brievenroman. Copyright Stef Vancaeneghem.
posted by Stef Vancaeneghem at 16:11
<< Home