OVER LEVEN VOOR GEVORDERDEN

Wie ooit als acteur, regisseur of auteur bij amateurtheater was betrokken zal de eerste bladzijden van ‘Revolutionary Road’ nooit meer vergeten.

Vanaf pagina één prikt Richard Yates zijn pen in je keel, in je buik, dan nog iets lager. Met fenomenale accuratesse beschrijft hij de hoge verwachtingen van het leven dra gevolgd door de diepste ontgoochelingen. Alle gefnuikte dromen achter de façade van een gelukkig gezin dat het uwe en het mijne zou kunnen zijn. Met zijn schitterende schrijfkunst vult hij de ijsbergtheorie van Hemingway aan en gaat hij een ijsschots verder dan ‘papa’. Waar ‘the old man’ hints gaf aan de lezer die er al de rest dan maar zelf moest bij denken, doet Yates die suggestie er zelf cadeau bovenop. En hoe.

In beeldrijke beschrijvingen van een uitzonderlijke virtuositeit toont hij ons als geen ander hoe we met zijn allen hopeloos krampachtig proberen te ontsnappen aan wat Johan Anthierens ooit het kleinburgerlijke domdenken noemde. Zijn werk is van alle tijden, van alle plaatsen. Hij toont ons de werkelijkheid zoals ze maar zelden beschreven is. Met haar alles beheersende structuren die traag maar zeker al onze dromen meesleuren in een onomkeerbare vernieling. Het grote geluk dat gaandeweg wijken moet voor de kleine compromissen van het bestaan. Het samen gedroomde geluk dat algauw niet langer gedeeld wordt vanwege uiteenlopende verwachtingen en dan ontaardt in de bijtende eenzaamheid van twee van elkaar vervreemdende zielen op elk hun eigen planeet.

Weg dan het eindeloos avontuur uit je gedroomde toekomst. Weg de opwindende roadmovie als easy rider uit je Beat Generation. Weg je idealen van mei ’68, sous les pavés la plage et l’imagination au pouvoir. Weg al je flower power zoethoudertjes, je transcendente meditaties, je goeroes en je Katmandoe-illusies. Weg je idealen omtrent de Che als nieuwe Christus, je imaginatie omtrent de ware bedoelingen van John. Weggevreten dit alles . Door je eigen consumerisme, je koop(jes)woede, je status. Weg de authenticiteit die Thoreau al zocht in ‘Walden’, Jack London into the wild van Alaska, Conrad in the heart of darkness. Weg het optimisme dat je deelde met Ralph Waldo Emerson. Dag eendimensionale mens. Dag Herbert Marcuse. Verstrikt zit je in je afbetalingen, je spaarplannen, je dure vluchtvakanties, de valstrikken van het rommelkredietenkapitalisme.


















Yates stierf in 1992. Totaal berooid, na een lange zelfdestructieve neergang. Als auteur totaal onbekend en ongelezen. Zijn verhalen werden jaar na jaar geweigerd door ondermeer ‘The New Yorker.’ Het was nochtans allemaal zo veelbelovend gestart. ‘Revolutionary Road’ was in 1961 zelfs in de running voor de National Book Award met als concurrent Catch-22 van Heller. Om maar iets te zeggen omtrent het hoge niveau. Zijn debuut werd omarmd door de kritiek en door de collega-schrijvers omhelsd als typische writers’ writer. De film van Sam Mendes met Leonardo DiCaprio en Kate Winslet, de twee megasterren van ‘Titanic’, verleent hem nu postuum de algehele erkenning als een schrijver van wereldklasse.

Van Richard Yates verschenen bij de Arbeiderspers eerder al ‘De Paasparade’ en de verhalenbundel ‘Veertien soorten eenzaamheid’. En nu dus deze nieuwe klassieker van de wereldliteratuur ‘Revolutionary Road’ waarin hij de Amerikaanse droom, deze week nog tot nieuw leven gewekt door Obama’s bevlogen speech, diens melige danspasjes met Michelle en diens dankbetuigingen aan God - bless America - genadeloos aan gruzelementen schrijft.

‘Over Leven Voor Gevorderden’.
‘Tetietatutes’. Virtueel Dagboek.
Copyright Stef Vancaeneghem.