SCHREEUW VAN SCHOONHEID

EEN GODSDEELTJE GENAAMD
ARMAND DEMEULEMEESTER

Je kan Armand Demeulemeester een potige pater schilderen door hem te recupereren voor je eigen burgermansdenken en hem te reduceren tot icoon van je cultuurpessimisme. Je kan hem aldus even gedateerd maken als het scheppingsverhaal na Darwin. Je kan hem zelfs wonderwel doen klikken met je electorale agenda. Zal nie lukken nie. Want van dit alles was Armand Demeulemeester als authentiek en doodeerlijk mens exact het contrarie.

Verwondering was wat hem dreef. Om alles waar hij het moeilijk mee had. Al het onrecht waarvoor zelfs de Westvleteren 12°-14°, die hij van de paters na elk verblijf in de abdij meekreeg, maar heel eventjes - de tijd van een avond onder vrienden - soelaas bracht. Verrukking was wat hem kracht gaf. Immanentie was voor hem geen kardinalenpraat maar gewoon het mensenleven met zijn schoonheid en lelijkheid, oprechtheid en schone schijn, vreugde en lijden.

Anders dan steriele doemdenkers achter dubbel glas wist hij zijn eigen Schreeuw van verontwaardiging te verheffen tot een meesterlijk oeuvre waarin hij het onzegbare schilderde. Zijn eigen Genesis was er een, niet van zeven dagen, maar van een heel leven.

Zijn Kruisweg hangt nu in de Crypte van Ronse. Bij de feestelijke opening vrijdag sneerde een spreker naar ‘cultuurpausen’ die Armand niet naar waarde zouden hebben geschat. Ietwat onkies: op een zieke schiet je niet. Daarover alleen dit: ik heb vaak genoeg naar Armand geluisterd om te weten dat de enige (h)erkenning die hij zocht, er een was van echte ontmoeting, van mens tot mens.

Je kan elementaire deeltjes in een cyclotron tegen elkaar op laten kletsen om te kijken wat het geeft. En je kan, zoals Armand, de demonen in je hart laten kletteren om dag na dag te proberen een goed mens te zijn. Armand wàs kunst. Zijn Kruisweg is pure authentieke schoonheid. Je wordt er stil van, zelfs als ‘goddeloze hond’. Ik vind dat de paters van Westvleteren die Kruisweg van hem in de Crypte van Ronse moeten laten hangen. In altijddurende bruikleen.

Bedankt, Armand. Doe boson en alle andere godsdeeltjes mijn goede Ronsiese groet. Zal ik hier ondertussen wel nog even doorgaan met schrijvelen. Bij de pausen en de doemdenkers van dienst. Hoor ik daar nu je onnavolgbare schaterlach?

‘De Kruisweg’. Armand Demeulemeester. Uitgeleend door de Abdij van Westvleteren aan de Sint-Hermescrypte van Ronse. Tot september. De onderste illustratie is een detail uit 'De Fiertelommegang'.